Ç'eraşe Tembot (Batı Çerkesçesi; КӀэрэщэ Тембот, Rusça; Тембот Керашев) (1902-1988) Adıge aydını, yazar, çevirmen, öğretmen. Batı Çerkesya'da Adıge edebiyatının kurucusu ve öncüsüdür.
1902'de bugünkü Adıgey Cumhuriyeti'nin Koşhabl (Кощхьабл) beldesinde doğdu. 1910'da bir Tatar ilkokuluna yazıldı, 1914'te öğrenimini sürdürmek için Ufa'daki bir okula gönderildi fakat çok geçmeden savaş çıktı ve köyüne dönmek zorunda kaldı. 1915-1917 yılları arasında, 1880'lerde Adıgelerden boşaltılıp bir Kazak köyüne dönüştürülen, şimdi Adıgey Cumhuriyeti’nde bulunan Dondukovskaya (Хьаджэмыкъохьбл) beldesindeki dükkânlarında babasına yardım etti, bu arada Rusça'yı da öğrenmiş oldu.
1918'de yeniden okula yazıldı ve 1921'de ortaokulu bitirdi. Ardından Krasnodar'daki Politeknik Enstitüsü'ne alındı, bir yandan da Krasnodar'daki Adige Özerk Oblastı (AÖO) parti bürosunda çevirmenlik işiyle görevlendirildi. Böylece politik bir dünyanın içine girmiş oldu. Bazı çevirileri Adıgece yayınlanan "Adıge maq" (Адыгэ макъ) gazetesinde basılmaya başlandı.
1923'te Enternasyonel marşını Adıgece'ye çevirdi ve "Adıge Maq" (Адыгэ макъ) gazetesinde yayımladı. 1928'de komünist partiye üye oldu.
1924'te başladığı eğitimini 1929'da tamamlayarak Moskova'daki "Karl Marks Halk Ekonomisi Enstitüsü"nden mezun oldu. Bu arada "Arq" (Аркъ;İçki) adlı ilk öyküsü de yayınlanmış ve beğeni kazanmıştı. Dört yıl sonra Arq'ı genişletti, ona yeni bir içerik ve sanatsal öğeler kattı. Aynı zamanda Adıge maq gazetesinin yönetmeni, Adıge Bilimsel Araştırma Enstitüsü'nün müdürü ve Krasnodar Pedagoji Enstitüsü'nde de öğretmen olmuştu. Krasnodar kenti 1922-1936 yılları arasında AÖO'nın başkenti idi.
Bu arada Adıge toplumunun ekonomik ve sosyal durumunu, devrimin toplumun psikolojisinde oluşturduğu dönüşümleri ortaya koyan bir roman yazımı işine girişti. "Şambul" adını verdiği roman denemesini 1932'de Rusça olarak yazdı, 1934'te romanın Adıgecesini de yayınladı. Şambul, giderek 1939'da yayınlanan Mutluluk Yolu (Насыпым игъогу/Nasıpım yığogu) adlı ünlü romanının ilk bölümüne dönüştü.
"Mutluluk Yolu" romanı 1947'de Rusçaya çevrilerek yayınlandı. Çeraşe Tembot bu romanıyla 1948'de Devlet Ödülüne layık görüldü. Daha sonra "Şapsığ Kızı" (Шапсыгъэ пшъашъэ; 1951; Türkçesi: Çerkes Kızı Gulez), "Hacret" (Kaçak, 1960, 5 uzun öykü) ve "Abadzehli Avcı” (1969, Абдзэхэ шэкӀожъыр/Abdzexe şekvozhır) adlı uzun öyküleri basıldı. Öyküler 1972'de bir kitapta toplanarak yeniden yayınlandı. Bunları "Şıv zako/Шыу закъу" (1972; Türkçesi: Tek Atlı) romanı izledi. "Tek Atlı", eski Adıge yaşamını ele alan bir serüven romanıdır.
Güncel sorunları işleyen "Типшъашъэхэр" (1956;"Tipşaşekher"/Kızlarımız), "Akıllı Ananın Kızı" (1962) ve Kuko (1968; bir kız adı) romanları da yayınlanır. Romanlarında aşağılık duyguları, Ruslaşma, yozlaşma ve bunların zararlarını, Adıge ulusal değerlerine bağlılığı, kendine güveni, ulusal değerleri korumanın gerekliliğini dile getirir. Ç'eraşe Tembot'un yapıtlarını asıl değerli kılan şey ise, yerel ile evrensel değerleri, estetik düzeyde kaynaştırabilmiş olmasıdır.
1940'ta "Eski Adıge Şarkıları" (Адыгэ орэдыжъхэр) derleme kitabını, geniş bir önsözü de ekleyerek yayınlar. Bu arada Adıge folkloru ve Nart Destanları üzerine incelemeleri, bilim çevrelerince önemli bulunmaktadır. Daha başka yapıtları ve öğrenciler için yazılmış piyesleri de vardır. Yazarın tüm yapıtları, 1987-1989 yılları arasında üç büyük ciltte toplanıp Maykop'ta yeniden basılmış, Şapsığ Kızı adlı ve Adıge cins atı eğitimini de anlatan uzun öyküsü ise, yatağında hasta yatan yazarın son günlerinde, ölüm gününe değin radyodan, Adıgece bölüm bölüm olarak yayınlanmıştır.
Ç'eraşe Tembot'un adı, ilk müdürü olduğu Adıge Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü'ne verilmiş, ayrıca doğduğu Koşhabl beldesinde de adına bir müze kurulmuştur.[1]
16 Ağustos 1902 - Koşhable Rayonundaki Koşhable köyünde Ç'eraşe Muhammed oğlu Tembot doğdu.
1910 - Özel Tatar okulunda öğrenime başladı.
1913 - 1914 Ufa'da Tatar öğretmen seminerine katıldı.
1915 - 1917 Dondukovske beldesindeki bir dükkanda çırak olarak çalışır.
1918 - 1921 Rus okulu 5. sınıfına başlar ardından Abin'deki ikinci tip Sovyet okuluna gider.
1921 - Krasnodar Politteknik enstitüsüne girer aynı zamanda Adıge Özerk Bölgesi Yürütme Komitesi Organizasyon Bölümünde arşivci olarak çalışmaya başlar
1922 - Adıge Otonom Bölgesi Komünist Parti Organizasyon Şubesinde belge çevirmeni olarak çalışır
1923 yılı 8 mart - Çevirisini Ç'eraşe Tembot'un yaptığı 'İnternasyonal' Adıge Mak gazetesinin ilk sayısında basılır.
1923 - 1929 - Adıge Otonom Bölgesi Komünist Parti Organizasyon Şubesi tarafından Moskovaya Ekonomik -üretim Enstitüsüne eğitim görmek üzere gönderilir.
1924, ekim - Ç'eraşe Tembot'un ilk öyküsü 'Votka' arap harfleriyle Çerkesce olarak basılır.
1928 - Komünist Partiye katılır.
1929 yılından itibaren Özerk Bölge Gazetesi redaktörü, Adıge ulusal kitap basımevi yöneticisi, Adıge Bilimsel Araştırma Enstitüsü müdürü, Krasnodar öğretmen enstitüsünde öğretim görevlisi olarak çalışır
1929 - 1933 - Özerk bölge yönetimine ait iki gazetede, 'Devrim ve dağlılar' dergisinde 'Şambul - atak' isimli romanından parçalar, Adıge Özerk Bölgesi yaşamına ilişkin, edebiayata dair yazdığı deneme ve makaleleri, 'Meşıko yişhako' isimli öyküsü yayınlanır.
1934 yılında SSCB Yazarlar Birliğine alınır
1934 - 17 ağustos 1 eylül tarihleri arasında SSCB yazarları kongresine Hatko Ahmet'le birlikte katılır.
1934 - Ç'eraşe Tembotun 'Şambul- Atak' isimli romanının ilk kısmı Çerkesce olarak basılır.
1936 - 12 aralık Adıge Yazarları Birinci Kongresi toplanır, Ç'eraşe Tembot düzyazı ve tiyatro eserleri hakkında bir rapor sunar
1940 - 15 aralık Adıgey ozan ve destan anlatıcıları özerk bölge konferansı düzenlenir. Adıgeyske Pravda gazetesinde bu konferans katılımcılarına yönelik Tembot'un Çerkesce kaleme aldığı şiir yayınlanır.
1940 - Şambul isimli romanı, düzenlemesini Tembot'un yaptığı 'Adıge masal ve tarihi destanları', 'Adıge ulusal şarkıları' isimli eserler yayınlanır.
1942 - 1946 Tiflis ve Nalçik kentlerinde savaşın sürüyor olması sebebiyle kaldı.
1947 Şambul, Nasıbım yiğogu, Kaberdeyden mektuplar isimli romanları Çerkesce ve Rusça olarak basıldı.
1947 - 31 temmuz Adıge Özerk Bölgesinin 25. kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde Ç'eraşe Tembot, Kızıl Bayrak nişanı ile taltif edildi.
1948 - 2 nisan Ç'eraşe Tembotun 'Nasıpım Yiğogu' adlı romanı Sovyetler Birliğinin en iyi yapıtlarından sayıldı ve SSCB Devlet Ödülüne layık görüldü.
1949 - Barış Öncüleri Konferansına davet edildi ve katıldı
1951 - Çerkesce 'öyküler', Rusça 'Şapsığ kızı', Çekçe 'Nasıbım Yiğogu' basıldı
1952 - 16 ağustos Adıge Edebiyat çevresi tarafından Ç'eraşe Tembot'un ellinci doğum yıldönümü kutlandı
1956 - 14 - 25 Şubat Komünist parti XX. kongresine delege olarak katıldı.
1956 - Çerkesce olarak 'Kızlarımız' romanı, 'Kız ve çiçekler' isimli piyesi basıldı.
1957 - Lenin nişanı ile taltif edildi.
1958 - 1968 Ç'eraşe Tembotun edebi eserlerinde Rusça olarak 'Akıllı kadının kızı', 'Yüreğini pek tut', ' At çobanı ve kibirli kız', 'Seçme eserleri', çerkesce olaraksa 'Kuko', piyesler, öyküler ve denemeleri basıldı.
1972 - Ç'eraşe'nin yetmişinci doğum yıldönümü. Sovyet edebiyatının gelişmesine olan büyük katkılarından dolayı Ekim Devrimi nişanı ile taltif edildi.
1972 - Novella türünde yazdığı 'Yiğitlik' isimli eseri Çerkesce olarak basıldı.
1973 - Tek atlı isimli romanı Çerkesce olarak basıldı
1977 - Adıge Sovyet edebiyatı düzyazısının temel taşlarından olan Ç'eraşe Tembot'un 75. doğum yıl dönümü özerk bölgede ayrıntılı olarak kutlandı
1987 - Yazar 85 yaşına girdi, Adıgey sivil toplum kuruluşları yazara yakışır kutlamalar düzenlediler
1988 - Ç'eraşe Tembot yapıtlarını ulusuna bırakarak eceliyle aramızdan ayrıldı.
2002 - 16 ağustos ulusal yazarımız Ç'eraşe Tembot'un 100 doğum yıldönümü cumhuriyet genelinde ayrıntılı olarak kutlandı. Tembotun yaşamı, sanatsal gelişimi, eserleri ve yazdıklarının gösterildiği, sergilendiği Ç'eraşe Tembot müzesi açıldı, on yıldır hizmet vermeye devam ediyor.
2004 - Vefatının ardından Ç'eraşe Tembot Çerkes yazılı edebiyatına olan büyük katkılarından dolayı Adıge Cumhuriyeti Devlet ödülüne layık görüldü
2012 - Çok daha önceleri kazanmış olduğu 'Adıge Cumhuriyeti Ulusal Yazarı' sıfatına resmi olarak ta layık görüldü. Ç'eraşe Tembot'a sahip olan ulusun onu unutmadığı ve ona kıymet vermeye devam ettiği böylece bir defa daha kanıtlanmış oldu.[2]
Doğum : 16 Ağustos 1902
Ölüm : 8 Şubat 1988
Meslek : Yazar, Çevirmen, Öğretmen
Önemli Ödülleri : Emekçi Kızıl Bayrak Ödülü, Lenin Ödülü, Ekim Devrimi Ödülü, Halkların Kardeşliği Ödülü